Yayoi Dönemi

Jomon Dönemi'nden sonra ve Kofun Dönemi'nden önce gelen Yayoi Dönemi, Japonya'nın MÖ 300'den MS 250'ye kadar gelen en eski tarihi dönemlerinden biridir. Yayoi ismi, dönemle ilgili buluntuların 1884'te ilk ele geçtiği yer olan Tokyo'daki bir bölgeden gelmektedir. Bu süre zarfında Jomon Dönemi'nin sonunda yaptıkları gelişmeleri takiben pirinç çiftçiliği ve metal işçiliği başlamıştır.

Tarımsal & Teknolojik Devrim

Her ne kadar metal işçiliği Jomon Dönemi'nin sonunda başlamış olsa da Yayoi insanları başlangıçta taş eşyaları ve objeleri kullanmaya devam etmişlerdir. Ancak metalle çalışabilme becerisiyle taş eşyalar zaman içinde bronz ve demirden yapılan silahlar, zırhlar ve süs eşyalarıyla yer değiştirerek zaman içinde devreden çıkmıştır. Pirinç çiftçiliğinin başlangıcıyla birlikte uygun araçlar da geliştirilmeliydi; taş bıçaklara ve başlara sahip olan çapa ve beller metalle değiştirildi. Bu sırada pirinç tarlaları ve diğer ekin alanları için sulama teknikleri geliştirilmiştir.

Bu makale Gorgon Dergisi tarafından çevrilmiştir

Gorgon Dergisi

Kültür, Tarih ve Araştırma Dergisi

Bu makale Ancient History Encylopedia’nın izniyle Gorgon Dergisi tarafından yeniden yayımlanmıştır. Türkiye’nin kültür platformu olan Gorgon Dergisi, sosyal bilimler alanında özgün ve nitelikli yazılara üç ayda bir çıkan e-dergisinde ve internet sitesinde yer vermektedir.

GORGON'U KEŞFEDİN

Tarımın başlangıcıyla birlikte, artık kalıcı olarak yerleşen Yayoi insanlarının diyetleri ve hayat tarzları da sert bir şekilde değişti ve yiyeceklerinin çoğu - pirinç, darı, fasulyeler ve kabaklar - bölgesel olarak yetişiyorken, gerçekleştirilen her avcı ve toplayıcı durum daha çok ilave olarak yapılıyordu. Yiyecek depolamak için olan ambarlar ve su elde etmek için olan kuyular pirinç tarlalarının yakınına yapılmıştır. Tarımsal devrime dayalı olarak bu dönem içerisinde popülasyon sabit bir şekilde artarak en yüksek noktasına 2,000,000 civarında ulaşmıştır. Başlangıçta kasabalar ve köyler, daha önceki Jomon evlerine benzer şekilde saman çatılı ve toprak zeminli çukur evlerden oluşuyordu ama ahşap destekler kullanılarak zeminden yükselen ahşap yapılar giderek gelişiyordu.

Yayoi Seramiği

Jomon Dönemi'nde yapılan seramikler gibi Yayoi seramiği de sargılama şeklinde yapılıp, içi ve dışı pürüzsüleştirilip fırınlanırdı ama Yayoi seramiği çok daha kullanışlı ve daha az gözenekli olduğu için benzerlikleri burada bitiyordu. Fakat Yayoi seramiği, Jomon seramiğinden daha az süslüydü. Bu dönemin ana seramik şekilleri uzun boyunlu vazolar, geniş ağızlı çanaklar, derin kâseler ve kaideli kâselerdi.

Jomon Dönemi'nde gruplar arası etkileşim olmasına rağmen ticaret büyük bir önem ya da öncelik taşımıyordu. Fakat Yayoi Dönemi'nde zengin kaynaklar barındıran şehirlerle ticaret gelişti ve ticaret merkezleri en geniş yerleşimler haline geldi. En büyük Yayoi yerleşkesi, 200 dönümü kaplayan modern günün Aichi Bölgesi'nde bulunan Asahi olarak adlandırılan ticaret merkezidir.

Toplum

MS 100 civarında, Yayoi Dönemi'nde 100 klanın etrafında şekillenen sınıfa dayalı toplum sistemi ortaya çıktı. Bunlar dönemin geri kalanı boyunca egemenlik için birbirleriyle savaşacaklardı. Klanlar birbirleriyle savaşıyor olsalar da askeri güç ya da karşılıklı ekonomik başarı amacıyla arada sırada yapılan ittifaklarla kurulmuş küçük krallıklar da vardı. Bu da daha önceki Jomon'un sahip olmadığı politik bir sistemin geliştiğini gösteriyor. Çeşitli klanların yönetimi altında vergiler toplandı ve ceza sistemi uygulandı.

Ne yazık ki bu dönemde Japonya'daki metal madeni tedariki oldukça sınırlıydı ve bu yüzden de metal eşyalara sahip olmak yüksek bir statü göstergesiydi. Yüksek statü belirten diğer materyaller ipek ve Japonya'nın en güneyindeki ada olan Kyushu'da üretilen camdı. Genellikle yüksek statülü erkeklerin, daha düşük seviyeli erkeklerden çok daha fazla eşleri olurdu. Bu dönemde, düşük seviyeli erkeklerin toplumsal olarak üstün olana yol vermek için kenara çekilmesi gelenek haline gelmiş ve bu gelenek 19. yy'a kadar da devam etmiştir.

İnanç

Yayoi inançları, bulunan kanıtlara bakıldığında çeşitli tanrılara taptıkları ve onların onuruna festivaller düzenlediklerinden dolayı Jomon'dakilerden oldukça farklıydı. Çanlar, aynalar ve silahlar gibi bronz eşyalar özellikle törensel amaçlar için kullanılmış gibi durmaktadır. Mezarlar genel halk ve elitler arasında ayrılıyordu ve sıradan halk varsa eşyalarıyla birbirlerine daha yakın gömülürken, elit üyelerin mezarları daha bol törensel eşyayla dolu şekilde ayrı bir bölgeye gömülüyorlardı. Bazen bir kişi gömüldükten ve kemiklerine kadar çürüdükten sonra insanlar kemikleri çıkarıp yıkar ve ardından da onları kırmızı toprak boyasıyla boyayıp kavanozlara yerleştirerek bazen bir hendeği olan geniş çukurlara tekrar gömerlerdi.

Çin ile Bağlantısı

Geç Yayoi kültürüyle alakalı bilgilerin çoğu Han ve daha sonraki hanedanlıklar dönemindeki Çin'den gelmektedir. Çin kayıtlarında Japonya'nın ilk bahsi Han Hanedanlığı'nın bir tarihçesi olan ve MS 82'de tamamlanan Han Shu'da geçmektedir. Burada yüz krallığı olan ve Kore'deki üs üzerinden Çin'e düzenli bir şekilde vergi getiren Japonya'ya "Cücelerin Toprakları" anlamına gelen Wa diye seslenilmiştir. Çok daha ayrıntılı bir açıklama Çin'in Wei Krallığı'nın tarihçesi olan ve MS 297'de yazılan Wei Zhi'de yapılmıştır. MS 240'ta yapılan bir kayıtta bazı Wei'li Çinlilerin Japonya'ya yaptıkları ziyaret ve en güçlü krallık ya da klan olan Yamato ve Şaman olarak tanınan, boş zamanlarında büyü çalışan ve uzun yıllar süren savaş ve fetihlerle gücü elde eden kraliçesi Himiko hakkındaki açıklamaları anlatılmıştır. MS 238'de Kraliçe Himiko'nun Çin İmparatoru'na vergileri taşıyan bir heyet yolladığı ve krallık statüsünün diğer Japonya yöneticileri gibi tanındığı ama onlardan farklı olarak statüsünün tüm Japonya'nın Kraliçesi olduğu söylenir. Wei Zhi'ye göre Kraliçe Himiko MS 248'de 65 yaşında ölünce, sevilmeyen bir kralın gücü elde etmesiyle bir karışıklık dönemi yaşanmıştı ve olaylar eski kraliçenin yakınlarından olan Iyo adlı bir kızın kontrolü ele almasıyla dinmişti.

Miras

Yayoi, Japon toplumunun diğerleriyle çok az bir bağlantı kurarak avcı - toplayıcı gruplardan tarımsal, metal işleyen, politik ve askeri bir topluma geçişini işaret eder. Yayoi, popülasyonun gelişmesini ve askeri amaçlar için üretilen silahlar ve zırhların artmasını sağlayan pirinç yetiştiriciliği ve metal işleyiciliğiyle bugün Japon Ortaçağı olarak bilinen dönemin temelini atmıştır. Klanlar, krallıklar ve sınıf sisteminin gelişmesi zamanla daimyo sistemi, samuray ve bugüne kadar bozulmadan kalacak olan imparatorlar soyuyla Krizantem Tahtı'na neden olmuştur.