Claudius

Claudius M.S. 41-54 yılları arasında Roma imparatoru olarak hüküm sürmüştür. İmparator Caligula (M.S. 37-41) ve ailesinin Praetorian Muhafızları tarafından katledilmesinden sonra, geleceğin İmparatoru Claudius bir dizi perdenin arkasında korkudan titrerken, kendi can güvenliğinden korkar halde bulunmuş ve imparator ilan edilmiştir. Tarihçi Cassius Dio şöyle yazmıştır: "Askerler önce onun başka biri ya da belki de üzerinde almaya değer bir şeyi olan biri olduğunu düşünerek onu dışarıya sürüklemişlerdi; sonra onun kim olduğunu anlayınca onu selamlamış ve kampa götürmüşlerdi, ve daha sonra askerler hep birlikte yüce iktidarı ona emanet etmiş ve onu imparator ilan etmişlerdi..." (60.1)

Yaşamının İlk Yılları

Claudius ya da Tiberius Claudius Caesar Augustus (M.Ö. 10 - M.S. 54), Caligula'nın amcasıydı (Germanicus'un kardeşi) ve her zaman ahmak biri olarak nitelendirilmişti (kendi annesi bile bu değerlendirmeye hak vermekteydi). Ağzından salyalar akıyor, kekeliyor ve topallıyordu - kötü niyetli Caligula'nın zalim şakaları için açık ve kolay bir hedefti. Tarihçi Suetonius, ''On İki Sezar'' adlı eserinde Claudius'un annesi Antonia'nın (Marcus Antonius'un kızı) oğlunu "bir canavar, Tabiat Ana'nın işlemeye başladığı ama sonra bir kenara attığı bir adam" olarak nitelendirdiğini söyler. Antonia birini aptallıkla suçladığında, "O, oğlum Claudius'tan bile daha aptal" dermiş (Claudius'un Hayatı, 3.2.).

Büyükannesi Livia Drusilla onun suratına bakmaya dahi tahammül edemezmiş. Claudius'un imparatorluğu yöneteceği söylendiğinde, kız kardeşi Livilla "Roma halkının bu kadar acı ve hak edilmemiş bir talihsizlikten kurtulması için yüksek sesle dua etmiş" (3.2.). Claudius hayatının ilerleyen dönemlerinde kendini dışarıya zekâsı geriymiş gibi göstermesinin nedenini rol icabı olarak açıklamıştır. Suetonius'a göre, "Claudius kendisine atfedilen bu aptallık konusunda sessiz kalmak yerine, birkaç kısa konuşmasında bunun sadece Caligula'nın yararına takınılmış bir maske olduğunu ve hem hayatını hem de tahtını buna borçlu olduğunu söylermiş" (38.3). Augustus döneminde hiçbir devlet görevinde yer almayan Claudius, Caligula tarafından kısa süreli olarak bir konsüllüğe atanmış. Çok az sorumluluğu olduğu için Claudius boş zamanlarını tarih okuyarak ve yazarak geçirirmiş. Suetonius bu aylaklığın sarhoşluk ve kumarla ünlenmesine yol açtığını söyler.

İmparator Olarak Claudius

Roma Senatosu'nun tercihi olmamasına rağmen, Claudius etkili bir imparator olduğunu kanıtlamıştır. İlk icraatı Caligula'ya suikast düzenlemiş olan Cassius Chaerea ve suç ortaklarını idam ettirmek olmuştur. Hukukun üstünlüğünü yeniden tesis ederek Roma'ya görece bir barış getirmiştir. Ostia'da yeni bir liman inşa ettirmiş, bir imparatorluk kamu hizmeti kurmuş ve tarım reformu gerçekleştirmiştir. Uzun süren kuraklık döneminde sokaklarda gıda kargaşası patlak verdiğinde, vatandaşların besin ihtiyacını karşılamak için tahıl ithal ettirmiştir. Orta İtalya'daki Fucine Gölü'nü kurutarak toprakları verimli hale getirmiştir. Caligula'nın ihanet yargılamalarını iptal ettirmiş ve imparatorluğu Orta Doğu ve Balkanlar'a doğru genişletmiştir. Son olarak, Caligula tarafından başlatılan Moritanya'nın fethini tamamlamış ve Britanya'yı fethetmiştir. Askeri zafer arayışında olan Claudius, ordusunu Galya'dan geçirip Manş Denizi'ni geçerek Britanya'ya ulaştırmış ve burada çok az direnişle karşılaşarak adanın büyük bir bölümünü kendisine boyun eğdirtmiştir.

Ancak pek çok kişinin yönetmek için çok zayıf olduğunu düşündüğü bu adam, kendisinden önce yönetenler kadar acımasız da olabiliyordu. Selefleri gibi o da paranoyaktı, çabuk öfkeleniyordu ve sözde düşmanlarını öldürtmekten çekinmiyordu. Bu paranoya sebepsiz değildi. Yukarı Illyricum valisi Scribimanus'un önderlik ettiği bir isyan, katılanların çoğunun idam edilmesiyle kolayca bastırılmış olsa da, olayın komplocularla olan bağlantıları Roma'da birçok üst düzey yetkilinin ölümüne yol açmıştır. Claudius 35 senatörü ve 400 kişiyi idam ettirmiş ya da intihara zorlamıştır. Cassius Dio şöyle yazmıştır: "... yanında hançer olabileceği korkusuyla kadın erkek herkesin üzerini aratırdı ve ziyafetlerde yanında mutlaka birkaç asker bulundururdu." (60.3.) Paranoyası komplocularla sınırlı değildi; Caligula gibi, kentteki Yahudilerle de sorunlar yaşamış ve daha fazla isyan çıkmasını önlemek için hepsini kentten sürdürmüştür.

Claudius ve Evliliği

Dört kez evlenen Claudius'un kadınlar konusunda şansı pek yaver gitmemiştir. Bu evliliklere ve azat edilmiş köle arkadaşlarıyla (Tiberius Claudius Narcissus ve Marcus Antonius Pallas) olan ilişkilerine atıfta bulunan Dio şöyle yazmıştır: "Ancak Claudius'un kötüleşmesine neden olan bu hastalıklar değil, azat edilmiş köleler ve birlikte olduğu kadınlardı" (60.2). İmparatorluğu sırasında iki kez evlenmiş, her iki evlilik de onun için akıllıca seçimler olmamıştır. Evlendiği tüm kadınlar (özellikle Messalina ve Agrippina), tıpkı iki azat edilmiş kölesi gibi, onun üzerinde muazzam bir etkiye sahip olmuşlardır. Dio ekler:

Dahası, korkuları onu sık sık öylesine etkiliyordu ki, hiçbir şeyi gerektiği gibi muhakeme edemiyordu. Onlar da (eşleri ve azat edilmiş köleleri) birçok amaçlarını gerçekleştirmek için onun bu zaafından yararlanmışlardı. (60.2)

Messalina ile olan evliliği onun erken ölümüyle sona ermiştir. Claudius'a Britannicus adında bir oğul vermiş olmasına rağmen, Messalina pek de sadık biri değildi. Aşıklarından biri Messalina'yı reddettiğinde, Narcissus, Claudius'a genç bir adamın onu öldürmeyi planladığını söylemiştir. Daha sonra bu genç adam yakalanıp infaz edilmiştir. Messalina ve sevgilisi Gaius Silius, Claudius'u öldürmeyi ve Britannicus'u tahta geçirerek dolaylı yoldan tahtı kontrol etmeyi planlamışlardır. Plan açığa çıkmış ve Narcissus, Claudius'u Messalina'nın ölmesi gerektiğine ikna etmiştir. Kendisine intihar etme fırsatı verilmesine rağmen Messalina bunu berecememiş ve bıçaklanarak öldürülmüştür. Tacitus, ''Annals'' adlı eserinde şöyle yazmıştır:

... Messalina ilk kez başına gelecekleri anlamış ve elini hançere götürmüştü. Dehşet içinde hançeri boğazına ve göğsüne doğru dayamıştı ki, kürsüden gelen bir darbe hançeri ona saplayıvermişti... Messalina'nın öldüğünü söylediklerinde Claudius hâlâ ziyafetteydi. ... ne nefret, ne sevinç, ne öfke, ne de üzüntü belirtisi gösteriyordu. (11.38.)

Ölümü ve Varisi

Agrippina'yla evliliği (Pallas tarafından teşvik edilmişti) pişmanlık duymasına neden olmuştu, çünkü bu evlilik de felaketle sonuçlanmıştır. Çıkarcı Agrippina oğlu Neron'un bir sonraki imparator olmasını istiyordu. Başlangıçta Nero'yu Claudius'un kızı Claudia Octavia ile evlendirmeyi planlamıştı, ancak Nero, Claudius tarafından evlat edinilip onun halefi olunca fikrini değiştirmiştir.

Kendisinden öncekiler gibi Claudius da doğal yollardan ölmeyecekti. Ölümünde Agrippina'nın parmağı olduğundan şüphelenilmektedir, çünkü Claudius sevgili karısı tarafından kendisine verilen zehirli mantarları yedikten kısa bir süre sonra ölmüştür. Annesinin istediği gibi, Neron kısa süre sonra imparatorluk tahtına çıkmış ve böylece yeni bir ahlaksızlık ve yozlaşma dönemi başlamıştır.